زبانشناسی دکارتی در یک نگاه
در جهان
غرب دکارت را به عنوا بنیانگذار فلسفه جدید میشناسند، در واقع اصطلاح فلسفه جدید
به فلسفه از دکارت به بعد اطلاق میشود.از عصر دکارت دوران جدیدی شکل میگیرد.که تأثیر
آن را در حوزههای مختلف علوم شاهد هستیم.
گرچه برخی از زبانشناسان بر این باورند که در تمامی مطالعات مهم
زبانی قبل از قرن نوزدهم را که امروز دیگر در حیطه زبانشناسی قرار نمیگیرند،
میتوان در چند جمله خلاصه کرده، اما نوام چامسکی این نظریه را نمیپذیرد او در
کتاب زبانشناسی دکارتی میخواهد با بازگشت به گذشته و دقت در مطالعات قرون هفدهم
و هیجدهم و اوایل قرن نوزدهم ذهنها را متوجه کشفیات جدید کند.از اینرو اصطلاح
زبانشناسی دکارتی را که امری غریب به نظر میرسد، بر سر زبانها میاندازد.او
میگوید:«من سعی ندارم زبانشناسی دکارتی را آن طور که خود این علم میخواهد توصیف
کنم، بلکه میکوشم توجه خود را به نظرها و آرایی معطوف کنم که به نحوی کاملا مستقل
در آثار جدید ظهور کردند»از اینرو کسانی که با دستور زایش چامسکی آشنایی دارند،
درک و فهم این مباحث دشوار نیست.اما سؤال اساسی که در خصوص زبانشناسی دکارتی مطرح
میشود این است که آیا مباحث مربوط به زبان که در آثار دکارت آمده، بر ساخته ذهن
اوست یا ریشه در آثار قدیمتر دارد، و اگر چنین نیست پس چرا از زبانشناسی دکارتی
یاد میکنیم و حتی دکارت در آثار مهم خود چون گفتار«در روش راه بردن عقل»و «تأملات»توجهای
به زبان ندارد، آیا میتوان با تفسیر به رای از زبانشناسی دکارتی سخن بگوییم.
چامسکی با علم به این واقعیات و شایسته دانستن چنین سؤالاتی در کتابی
کم حجم به طرح این مسأله میپردازد.این کتاب به چهار بخش اصلی تقسیم شده است که
عبارتند از: جنبه
خلاقانه کاربرد زبان، ژرف ساخت و رو ساخت، توصیف و تبیین در زبانشناسی فراگیری و
کاربرد زبان..مؤلف در این کتاب بر
آن است تا نشان دهد که نظریههای جدید زبانشناسی در مطالعات قبلی مورد اشاره قرار
گرفتهاند
منشور حقوق بشر کوروش